تاریخچه قطاب!!قسمت اول

تاریخچه کوتاهی از قطاب

یکی از ساده ترین و البته هوشمندانه ترین روش هایی که انسان از دیرباز تاکنون برای انطباق با محیط زندگی خود به آن دست یافته است، استفاده از خوراک متناسب با اقلیم است که در مکتب آشپزی شیرینی پزی ایرانی به استادانه ترین شکل ممکن تجلی پیدا کرده است.
رژیم غدایی استان هایی مانند یزد و کرمان به علت اینکه در منطقه ای خشک و بیابانی قرار گرفته اند، دارای فرهنگ به خصوص است، به طوریکه در تابستان های گرم و خشک از انواع خوراکی های آبکی مانند آش و در زمستان های سرد و مرطوب از شیرینی های معروف خود یا خوراک های نسبتا شیرین استفاده می کنند.

قطاب یکی ازشیرینی های سنتی ایران و جزء میراث ناملموس استان یزد به شمار می رود که طرفداران بسیاری در ایران و حتی خارج از ایران دارد. گرچه بنابر اعتقاد بعضی تاریخچه پخت قطاب به دوران پیش از اسلام بازمیگردد، اما جدی ترین اشارات به این شیرینی خوشمزه دردوران قاجار شده است.
تقریبا می توان گفت که نام بسیاری از شیرینی های سنتی یزد و حتی غیریزدی با نام حاج خلیفه علی رهبر گره خورده است. ایشان در حدود سال 1295 شمسی کارگاه شیرینی پزی خود را در یزد راه اندازی کردند و هنوز هم نام بسیاری از شیرینیهای سنتی یزد و غیر یزد همانند قطاب، پشمک، حاج بادوم و کماج سهن را با نام حاج خلیفه علی رهبر می شناسند.
شیرینی قطاب متشکل از یک خمیر خارجی که با آرد، شیر و زرده تخم مرغ درست می شود و مایه داخلی که با پودر بادام، هل و پودر قند است، می باشد. معمولا سه نوع عمده قطاب یزدی، قطاب کرمانی وقطاب عسلی وجود دارد که به جای پودر قند از عسل برای شیرین کردن آن استفاده می شود. تفاوت قطاب کرمانی با یزدی عموما در اندازه و مواد میانی آن است.

قطاب یزد

یکی از مشهورترین و خوشمزه‌ترین شیرینیهای‌ سنتی ایران قطاب است که در استان‌یزد پخته می‌شود. هنگام شنیدن نام قطاب ذهنمان ناخودآگاه ما را به‌استان‌ یزد می‌برد. قطاب دارای دو نوع است: نوع سنتی یزدی و عسلی. این شیرینی خوشمزه از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت خارجی و هسته‌ داخلی. قسمت بیرونی نانی است که از آرد گندم، شیر، ماست و زرده تخم‌مرغ تهیه شده است. لایه بیرونی را پس از سرخ شدن در روغن فراوان روی پودر قند می‌غلتانند.

محتویات داخلی شیرینی قطاب نیز از پودر بادام، پودر قند و هل تشکیل شده است قطاب عسلی تفاوت چندانی با قطاب یزدی ندارد. فقط در تهیه قطاب عسلی بجای استفاده از پودر قند از عسل استفاده می‌شود. این شیرینی ماندگاری بالایی دارد. شیرینی قطاب بعنوان میراث ناملموس ملی به ثبت رسیده است.

قطاب یزدی به‌شکل یک خمیر توپر است که از ترکیب‌کردن روغن جامد، آرد، بیکینگ‌ پودر، زرده تخم‌مرغ، شکر بدست می‌آید. داخل این خمیر با هل و پودر بادام پر شده و سپس در روغن داغ سرخ می‌شود. در قدیم یکی از راههای‌گذران زندگی در میان زنان یزدی قطاب پیچی بوده است. امروزه بیشتر خلیفه‌ها از دستگاههای مکانیزه استفاده می‌کنند.

قطاب کرمان

این شیرینی در دو نوع گردویی و پسته‌ای تهیه می‌شود. در لایه بیرونی که با خمیر درست می‌شود و با پودر قند تزئین می‌گردد و برای محتوای آن از مغزپسته و شکر آسیاب شده یا مغزگردو و شکر آسیاب‌شده‌ استفاده می‌گردد. قطاب یکی از قدیمی‌ترین و اصیلترین شیرینیهای ایرانی به‌حساب می‌آید. بطوری که گفته می‌شود تاریخچه پخت آن به‌سلسله هخامنشیان بر‌می‌گردد

درهر صورت نوع کرمانی این شیرینی پسته‌ای یا گردویی است و در لایه‌ی بیرونی آن هم از خاک‌قند برای تزئین استفاده می‌شود

جالب است بدانید که این شیرین قدمت طولانی‌ای دارد و گفته می‌شود که قدمت پخت آن بدوران هخامنشیان برمی‌گردد!

ادامه دارد…..